Adyghe

Introduction

Adyghe is a Northwest Caucasian language spoken by various tribes of the western subgroup of Circassians, the Adyghe people: Abzekh, Bzhedug, Hatuqwai, Temirgoy, Mamkhegh, Natekuay, Shapsug, Zhaney and Yegeruqwai, each with its own dialect. The language is referred to by its speakers as Khaxybze or K'axəbză. The literary language is based on the Temirgoy dialect. It is one of two official languages of the Republic of Adygea in the Russian Federation.

The Adyghe Verb

The Adyghe verb is polysynthetic and has an intricate morphology. The verb is the absolute center of the sentence and mirrors the syntactic structure of the sentence by means of incorporation. The conjugation is characterised by a split into transitive ('agentive') and intransitive ('factitive') verbs. The grammatical categories person, number, tense, mood, version, potentiality, comitativity, sociativity, reciprocity, and inferenciality are expressed on the verb.

Agreement is marked by cross-referencing pronominal affixes. The verb can agree with subject, direct object, and indirect object at the same time.

Tense	Suffix	Example	Meaning
Present	~∅	макӏо /maːkʷʼa/	(s)he is going; (s)he goes
Simple past	~агъэ /~aːʁa/	кӏуагъэ /kʷʼaːʁa/	(s)he went
Discontinuous past	~гъагъ /~ʁaːʁ/	кӏогъагъ /kʷʼaʁaːʁ/	(s)he went (but not there anymore)
Pluperfect	~гъагъ /~ʁaːʁ/	кӏогъагъ /kʷʼaʁaːʁ/	(s)he had gone"
Categorical Future	~н /~n/	кӏон /kʷʼan/	(s)he will go
Factual Future	~щт /~ɕt/	кӏощт /kʷʼaɕt/	(s)he will go
Imperfect	~щтыгъ	кӏощтыгъ /kʷʼaɕtəʁ/	(s)he was going; (s)he used to go
Conditional perfect	~щтыгъ	кӏощтыгъ /kʷʼaɕtəʁ/	(s)he would have gone
Future perfect	~гъэщт /~ʁaɕt/	кӏуагъэщт /kʷʼaːʁaɕt/	(s)he will have gone
Recent past	~гъакӏ /~ʁaːt͡ʃʼ/	кӏогъакӏ /kʷʼaʁaːt͡ʃʼ/	(s)he just (recently) went
Present Perfect	~гъах /~ʁaːχ/	кӏогъах /kʷʼaʁaːx/	(s)he already went

Verblist

ахын, бгъодэкӏын, бгъодэхьан, бгынэн, бгэн, бжьэхъон, бзын, бзыхьан, бзэбзэн, бзэгухьын, бзэджэн, бзэен, бзэхын, блегъэзыкӏын, блегъэкӏын, бледзын, блефын, блехын, блещын, блихын, блын, блэбыбыкӏын, блэбыбын, блэгъэзыкӏын, блэгъэкӏын, блэдзын, блэкӏын, блэкӏьын, блэлъэтын, блэн, блэпкӏын, блэпкӏьын, блэплъын, блэун, блэфын, блэхъушъутын, блэхын, блэшъутын, блэщын, быбыжьын, быбын, бырсырын, быяужьын, быяун, бэгъон, бэгын, бэджыджэн, бэджэндэутын, бэдзэжьын, бэкъон, бэнэкӏын, бэнэн, бэон, бэскъэн, гокӏын, гонахь гъэхъэн, гоон, гопкӏэн, гопэн, гоутын, гоуцон, гохьан, гощын, гоӏулӏэн, гоӏэн, гу егъун, гу еӏун, гу къеон, гу къэкӏын, гу рихьан, гу рихьэн, гу тепсэфэн, гу тэпсэфэн, губгъэн фэлъэгъун, губгъэн фэшӏын, губжын, гугъон, гугъун, гугъын, гугъэн, гуегъун, гуеӏун, гужъыен, гузэжъон, гуигъэун, гукъэгъэкӏын, гукъэгъэкӏьын, гукъэкӏыжьын, гукъэкӏын, гукъэкӏьыжьын, гукъэкӏьын, гукӏэгъу фэлъэгъун, гукӏэгъу фэплъэгъун, гукӏэн, гулъытэн, гум егъун, гум иубытэн, гум рихьан, гумэкӏын, гун, гупшысэн, гупыкӏ тын, гупэн, гур егъун, гурихьэн, гурыгъэӏон, гурышхъу шӏын, гурыӏон, гухэгъэкӏын, гухэкӏын, гуцафэ шӏын, гушӏон, гушӏопсӏын, гущыӏэ ептын, гущыӏэ етын, гущыӏэ тын, гущыӏэн, гуӏэн, гъогъон, гъогын, гъозэн, гъоин, гъойщэен, гъолъын, гъотын, гъощэн, гъуен, гъумы-тӏымын, гъун, гъунэфын, гъусэн, гъутхьан, гъушъын, гъын, гъынэнэн, гъэбылъын, гъэбыяун, гъэбэдзэжьын, гъэгожъын, гъэгоӏэн, гъэгубжын, гъэгумэкӏын, гъэгъун, гъэгъушъын, гъэгъын, гъэгъэн, гъэгьэн, гъэделэн, гъэджыджэн, гъэджэн, гъэдэӏон, гъэжъон, гъэжъэн, гъэжьэн, гъэзэжьын, гъэзэзэн, гъэзэн, гъэзэщын, гъэкощын, гъэкуон, гъэкъын, гъэкъэбзэн, гъэкъэркъэтэн, гъэкьэн, гъэкьэрэгъун, гъэкьэрэзын, гъэкӏодын, гъэкӏосэн, гъэкӏын, гъэкӏэрэкӏэн, гъэлъэжъон, гъэлъэпӏэн, гъэлыгъон, гъэлыгьын, гъэлыджын, гъэлэжьэн, гъэлэлэн, гъэлӏэн, гъэмартын, гъэмысэн, гъэмэхъэшэн, гъэнэфэн, гъэон, гъэохъун, гъэпкӏын, гъэплъын, гъэпрэзэн, гъэпскӏын, гъэпсыкӏын, гъэпсыкӏьын, гъэпсын, гъэпсэн, гъэпсэфын, гъэпсӏэн, гъэпхын, гъэпцӏэн, гъэпшъын, гъэпщтын, гъэпщын, гъэпщынэн, гъэпщэн, гъэпыин, гъэпыутын, гъэпэн, гъэпӏоркӏын, гъэпӏэркӏьын, гъэрсысын, гъэрэзэн, гъэсмэджэн, гъэстын, гъэсымэджэн, гъэсысын, гъэсэкъатын, гъэсэкӏэн, гъэсэн, гъэсэхъуджэн, гъэткӏун, гъэтхъын, гъэтхъэжьын, гъэтхъэн, гъэтэрэзыжьын, гъэтэрэзын, гъэтӏылъын, гъэтӏысын, гъэтӏэпӏын, гъэтӏэтӏэн, гъэузын, гъэунэзэн, гъэунэн, гъэунэхъун, гъэунэшкӏун, гъэупэпцӏын, гъэупӏыцӏэн, гъэупӏэпӏэн, гъэусыен, гъэутхъон, гъэутэшъон, гъэутӏэпӏын, гъэухьазырын, гъэуцун, гъэучыен, гъэушъэбын, гъэушӏоин, гъэушӏоркъын, гъэуэн, гъэхъужьын, гъэхъун, гъэхъэн, гъэхьазырын, гъэхьын, гъэцохъон, гъэцэкӏэжьын, гъэцэкӏэн, гъэцӏыон, гъэцӏырэн, гъэцӏэтхын, гъэчанын, гъэчъэхын, гъэчэн, гъэчэрэгъун, гъэчэрэзын, гъэшъуен, гъэшъхъын, гъэшъхъэшъхъэн, гъэшъыпкъэжьын, гъэшӏон, гъэшӏоӏун, гъэшӏыкӏьэен, гъэшӏыкӏэен, гъэщтын, гъэщтэн, гъэщын, гъэщынэн, гъэӏонтӏэн, гъэӏортӏэн, гъэӏорышӏэн, гъэӏулэн, гъэӏэсэн, гыен, гыкӏын, гыкӏэн, гырзын, гьэгун, дебзыкӏэн, дебзын, дегун, дегупшысэн, дегъэбзыхыкӏэн, дегъэбылъхьэн, дегъэзэн, дежъыон, дежъыун, дежьыен, декъузэн, декъыен, декӏэкӏьын, делъэсыкӏын, делъэсэен, делъэшъоен, деокӏын, деугъоен, деузэндын, деузэнкӏын, деукъон, деупсэен, деупӏэпӏэн, деусын, деусэн, деутын, деутэн, деухьэн, деушъэн, дефыен, дехын, дехьыен, дехьыхын, дещыен, деӏэн, деӏэтаен, джыджэн, джын, джыхэкӏотэн, джыхэлъэдэн, джыхэон, джыхэпкӏьэн, джыхэпкӏэн, джыхэупсӏэн, джыхэхьэн, джэгун, джэгъогъун, джэгъун, джэжьын, джэлъын, джэлыгъон, джэн, джэндын, джэрыон, джэуап етын, джэуап тын, дзон, дзуцон, дзын, дигъэткӏон, дыин, дыкъын, дын, дырын, дыхьэщхын, дэбыбэен, дэгъолъхьан, дэгъэбыбыкӏын, дэгъэбыбэен, дэгъэбылъхьан, дэгъэбылъхьэн, дэгъэдыдыкӏын, дэгъэзен, дэгъэзын, дэгъэкӏоен, дэгъэнэн, дэгъэптӏэн, дэгъэткӏон, дэгъэтын, дэгъэтӏысхьэн, дэгъэтӏытӏэн, дэгъэуцон, дэгъэфэн, дэгъэчъыхьэн, дэзэкӏон, дэкон, дэкьэн, дэкӏоен, дэкӏон, дэкӏоцэн, дэкӏын, дэлъхьэн, дэлъын, дэн, дэнэн, дэон, дэптӏэн, дэсын, дэтхъын, дэтэкъон, дэтэкъун, дэублэн, дэубытэн, дэугощын, дэфын, дэфыцӏэн, дэфэн, дэхъун, дэхьан, дэхьащхын, дэхьыен, дэхьын, дэхьыхын, дэшӏыхьэн, дэщтэн, дэщыен, дэщэн, дэялъ, дэӏон, дэӏэпыӏэн, ебгъэн, ебгъэчэхын, ебгын, ебзэин, еблэгъэн, ебэджын, ебэнын, ебэун, егугъун, егукӏэн, егун, егупсэн, егупшысэн, егъоин, егъуин, егъэблэгъэн, егъэбэджын, егъэджэн, егъэжьапӏэ, егъэжьэн, егъэзын, егъэкӏун, егъэлъэгъун, егъэлыен, егъэолӏэн, егъэпхын, егъэсэн, егъэтыгъ, егъэтын, егъэун, егъэусыен, егъэхын, егъэхьын, егъэчъэхын, егъэӏун, егыин, егьэн, еджыджэхын, еджэжьын, еджэн, еджэнджэшын, едзын, едэхэшӏэн, едэӏун, ежьапӏэ, ежьэжьын, ежьэн, ежэн, езэгъын, езэон, езэщын, еин, екъудыин, екӏолӏэн, екӏошъэн, екӏун, екӏэхын, елъэпэон, енэгуен, енэкъокъун, енэкӏьэон, енэкӏэон, енэпэон, енэсӏын, енэцӏын, еон, еплъын, епхын, епцӏыжьын, епщэн, епыгьын, епыджын, епэсын, епэшӏэн, епӏэстхъын, естылӏэн, есэн, есэпэон, етхъон, етын, етӏупщыхьахын, етӏэрэхын, етӏэхъун, еубзэн, еубын, еубэн, еугъоин, еуджэгъун, еузэнкӏын, еузэпкъын, еукӏорэикӏын, еукӏын, еун, еупцӏын, еупчын, еутын, еутэкӏын, еутэкӏьын, еуцолӏэн, ехъонын, ехъопсэн, ехъункӏын, ехъушъутэон, ехъырхъышэн, ехъырэхъышэн, ехын, ехьагъушъугъун, ехьыжьэн, ецыгъон, ецэгъон, ецӏэтхъун, ецӏэшъутэхын, ечъэжьэн, ечъэхын, ечэнджэшын, ешъон, ешъугъон, ешъугъун, ешъукӏын, ешъутырын, ешъухъогъон, ешъухъугъон, ешӏужьын, ешӏухъогъон, ешӏэн, ещэхын, еӏолӏэн, еӏорышӏэн, еӏун, еӏункӏын, еӏункӏэн, еӏэзэн, еӏэн, жъон, жъотын, жъун, жъутхэн, жъын, жъыун, жъэжъэн, жъэн, жын, жьы зыӏугъэон, жьы зыӏугъэхьан, жьы къэщэн, жьыбгъэ зыӏугъэон, жьыбгъэ зыӏугъэхьан, жьыкъыдэгъэкӏын, жьыкъэщэн, жьын, жьэжьын, жьэн, жэ зэкӏэкӏын, жэдэзын, жэдэкон, жэдэкӏэн, жэдэлъхьажьын, жэдэлъын, жэдэон, жэдэплъыхьан, жэдэтэкъон, жэдэфэн, жэкъун, жэм дэӏохьажьын, жэхэбэнэн, жэхэзыхьан, жэхэкӏотэн, жэхэкӏоцэн, жэхэлъэдэн, жэхэон, жэхэпкӏэн, жэхэплъэн, жэхэпхъэнкӏэн, жэхэтхъон, жэхэупцӏэн, жэхэхьан, згъэшъхъын, зегъэкӏын, зегъэуджэгъун, зегъэун, зегъэунэжъыен, зегъэхьын, зегъэшъукӏын, зегъэшӏужьын, зешъокӏыжьын, зифэпэжьыгъ, зтэгъэкӏэн, зупсын, зфэӏон, зыгъэгусэн, зыгъэнэджэн, зыгъэпкӏын, зыгъэпскӏын, зыгъэпсыкӏын, зыгъэпсыкӏьын, зыгъэпсэфын, зыгъэсамбырын, зыгъэухьазырын, зыгъэшхэкӏын, зыкъэшӏэжьын, зылӏэжьын, зыохьын, зыплъыхьан, зыплъыхьын, зыпэгъотхьажьын, зыпэгъутхьажьын, зыпэгъэплъэн, зыпэшӏыжьын, зытегъэкӏэн, зыушъэфын, зыфэгъэгусэн, зыфэгъэсакъын, зыфэгъэсэн, зышъутыпцӏын, зышӏошӏужьын, зыщыгъэгъупшын, зыщыгъэзыен, зыщыгъэзын, зыщыдзыен, зыщэӏэн, зыӏыгъэхьан, зыӏэгъэхьан, зыӏэкӏэубытэн, зэблэдзын, зэблэкьын, зэблэхъун, зэгогъэкӏын, зэгожъын, зэгокӏын, зэгокӏьын, зэгоожьын, зэготӏэпӏыкӏын, зэгоутын, зэгочын, зэгощын, зэгъэн, зэгъэпэшын, зэгъэфэгъэн, зэгъэфэн, зэгъэшӏэн, зэдзэкӏын, зэзэгъын, зэзэон, зэкъодзэн, зэкъолъэдагъ, зэкӏон, зэкӏэкӏон, зэкӏэплъэн, зэкӏэугъоен, зэкӏэхьажьын, зэкӏэхьан, зэкӏэхьэн, зэкӏэчъэн, зэон, зэпедзын, зэпитхъын, зэплъэкӏын, зэплъэхьын, зэпыгъэжъэн, зэпыгъэун, зэпыгъэчъын, зэпыгъэчъыхьан, зэпыгъэшхэн, зэпыдзын, зэпыдэн, зэпыкьын, зэпыкӏын, зэпыкӏьын, зэпырыкӏын, зэпырычъын, зэпытхъын, зэпыун, зэпыутын, зэпычын, зэпэкӏэкӏын, зэпэчъэн, зэпэчӏэкӏын, зэрихьан, зэрихьэн, зэтелъхьэн, зэтеуцон, зэтэлъхьэн, зэтэлъын, зэтэухьэлэн, зэтэуӏокӏэн, зэтӏэхъужьын, зэтӏэхъун, зэутэкӏын, зэуэн, зэфэчъэн, зэфэшӏын, зэхъокӏын, зэхъокӏьын, зэхэгъэтэкъун, зэхэгъэшъухъон, зэхэдзын, зэхэдзышъун, зэхэкӏын, зэхэлъэшъуагъэ шӏын, зэхэон, зэхэтэкъун, зэхэугъоен, зэхэутын, зэхэфыгъуае шӏын, зэхэфэн, зэхэхын, зэхэшӏыкӏын, зэхэщын, зэхэщэн, зэшӏожьын, зэшӏокӏын, зэшӏохын, зэщыкъон, зэщын, зэӏукӏэн, зэӏунын, зэӏунэн, зэӏупхъон, зэӏыгъэхьан, зэӏыхьан, зэӏэгъэхьан, зэӏэгъэхьэн, зэӏэхын, зэӏэхьан, зэӏэхьэн, игу хэкӏын, игъо хъун, игъоин, игъолъхьан, игъэсэн, игъэхъон, иджэгъун, идзэн, иен, изын, икъун, икӏодыкӏын, илъын, илъэдэн, инатэу ихьэн, ипхъыхьан, ипшын, ипшӏэ къикӏын, исэн, итхъун, итын, итэкъохьын, итэкъун, иунашъо шӏын, иупкӏын, иушӏоин, ифын, ифэн, ихьан, ихьисапын, ишъо икӏын, ишъукӏын, ишъун, ишъуты ипхын, ишъуты исагъ, ишъхьэкӏэ къиӏон, ишӏуагъэ екӏын, ишӏуагъэ екӏьын, ишӏыхьан, ишӏэхьан, иӏэн, кощын, куон, къаблэу шӏын, къегъоин, къегъэблэгъэн, къегъэкӏын, къегъэсын, къегъэтӏыхын, къегъэӏыхын, къеджэн, къезын, къекӏэхын, къелэлэхын, къепщэн, къесын, къеткӏухын, къетӏэрэхын, къеулэлэхын, къефэхын, къехьыжьэн, къехьэхын, къехэхьын, къешхын, къешӏэн, къещхын, къещыхьэкӏын, къещэкӏын, къизын, къикӏын, къикӏьэсӏын, къилъын, къипсэн, къитхъун, къиухын, къихын, къозын, къокъон, къокӏын, къокӏьын, къоуцон, къохьан, къохьэн, къудыин, къутэн, къыдэкӏохьын, къыдэкӏухьан, къыдэмыхъун, къыдэхъун, къызыщылъэтын, къыин, къыкъокӏын, къыкӏышын, къылъыкӏотэн, къын, къыпылэлын, къыпыун, къыпыщын, къыпэшӏошӏын, къырегъэхьын, къырикӏон, къытегъэзын, къытегъэзэн, къытэгъэзэн, къыухьан, къыфифэн, къыхэущыкӏын, къыхэущыкӏьын, къычӏэгъэкӏын, къычӏэгъэкӏьын, къычӏэгъэщын, къычӏэхын, къычӏэщын, къыщинэн, къыщыкӏэн, къыщынэн, къыщыунэн, къыӏупсын, къыӏыхын, къыӏэкӏэхьэн, къыӏэпхъотэн, къыӏэхын, къэбар къэпчъын, къэблэн, къэбэр иӏэн, къэгужъон, къэгупшысын, къэгъуен, къэгъэгъунэн, къэгъэзэн, къэгъэкӏохьын, къэгъэкӏэхьын, къэгъэнэжьын, къэгъэнэн, къэгъэуцун, къэгъэучъыӏын, къэгъэущын, къэгъэфын, къэгъэхъэн, къэгъэхын, къэгъэӏун, къэжьын, къэин, къэкъун, къэкъушъун, къэкъыин, къэкӏожьын, къэкӏохьын, къэкӏухьан, къэкӏын, къэлъфын, къэлыдын, къэмэхын, къэнэн, къэнэхъэжьын, къэон, къэпсын, къэпсэн, къэпчъын, къэпшӏэжын, къэпшӏэн, къэркъэтэн, къэсшъхьэпкӏьэтын, къэсшъхьэпкӏэтын, къэсын, къэсӏын, къэугупшысын, къэугъоин, къэун, къэутхын, къэучъыӏын, къэущын, къэфын, къэхъун, къэхъушъун, къэхын, къэхьын, къэцӏын, къэцӏэтхын, къэшъон, къэшӏэжын, къэшӏэжьын, къэшӏэн, къэщыпын, къэщэкьын, къэщэн, къэщэчын, кьэн, кьэтхъэн, кӏежьэжьын, кӏодын, кӏожьын, кӏокӏэ текӏын, кӏолӏэн, кӏон, кӏосэн, кӏотэн, кӏохъун, кӏоцӏылъхьэн, кӏоцӏыхьан, кӏоцӏыщыхьан, кӏоцӏыщыхьэн, кӏошъэн, кӏошын, кӏун, кӏыгъун, кӏыин, кӏын, кӏырыун, кӏьыин, кӏьэ тримылъхьэн, кӏьэлъыон, кӏьэлъыун, кӏэгъожьын, кӏэгъэгъожьын, кӏэгъэкӏын, кӏэгьэн, кӏэджэн, кӏэдзапӏэ, кӏэдэн, кӏэегъулъын, кӏэен, кӏэзэзын, кӏэкӏэн, кӏэлъыкӏон, кӏэлъыон, кӏэлъыун, кӏэлъэтэкьын, кӏэлъэӏун, кӏэнэкӏэн, кӏэрэон, кӏэсэн, кӏэтхъун, кӏэупкӏэн, кӏэупхъухьан, кӏэхъопсын, кӏэхьан, кӏэшъун, кӏэшӏыхьан, кӏэшӏэн, кӏэӏэжьын, кӏэӏэн, лъежьэн, лъежэн, лъфын, лъфэн, лъы къикӏын, лъыкӏон, лъыкӏотэн, лъыкӏошъэн, лъын, лъыплъэн, лъытэн, лъыхъожьын, лъыхъун, лъычъэн, лъышӏэжьын, лъыӏэбэн, лъыӏэсын, лъэгъуен, лъэгъун, лъэкӏын, лъэн, лъэпэон, лъэрмыхьы хъун, лъэтэн, лъэуж, лъэхъэн, лъэхэнэн, лъэшъун, лъэӏон, лыгъон, лыджын, лыдын.